*** zie ook de actuele updates onderaan dit artikel ***
Momenteel zijn we als ondernemers vooral bezig met overleven of juist het verwerken van extra drukte en het aanpassen van onze gebruikelijke manier van werken aan de corona-restricties. Duurzaam ondernemen lijkt dan even op de achtergrond te verdwijnen. Dat merken we ook bij de deelnemers aan onze Koploperprojecten: “We hebben nu even andere prioriteiten”. Toch zullen we met z’n allen straks onze ‘normale’ gang van zaken weer langzamerhand oppakken. Daarbij wordt duurzaam ondernemen denk ik nog belangrijker dan voorheen. Daarvoor zijn meerdere redenen aan te wijzen:
Wake-up call
Deze pandemie is niet simpelweg het gevolg van een ongelukje met wilde dieren op een markt ergens in Wuhan. Wuhan is overal. Overal in de wereld worden dieren gefokt voor vlees- en zuivelproductie of andere doeleinden. De omstandigheden daarbij zijn niet alleen vaak dieronterend, maar ook niet in balans met het ecosysteem. Veel te veel dieren op een kluitje maken het risico op de uitbraak van zoönose ziektes (naast andere problemen, zoals stikstofuitstoot) heel groot. Vooral voor een klein en dichtbevolkt land als Nederland is het aantal dieren absurd hoog. In combinatie met de globalisering en de vele vliegreizen, is het risico op een wereldwijde pandemie dan levensgroot. Deskundigen waarschuwen hier al heel lang voor. Het was geen kwestie van of, maar wanneer het zou gebeuren. Maar aangezien de mens nou eenmaal de neiging heeft om pas in actie te komen als hij/zij het met eigen ogen ziet gebeuren, waren we onvoldoende voorbereid.
De analogie met de klimaatcrisis is treffend. We zien het allemaal aankomen, maar komen pas echt in actie als we het zelf zien en voelen. In tegenstelling tot corona, waarbij nog veel onzekerheden zijn, weten we bij het klimaat in grote lijnen eigenlijk al heel goed welke kant het opgaat en wat de mogelijke consequenties zijn. De wetenschap is hier helder over. De ontwrichting van de samenleving zal door de klimaatverandering waarschijnlijk nog veel groter zijn dan die van de coronacrisis. Toch doen we veel te weinig, zowel aan het beperken van de uitstoot van broeikasgassen (mitigatie) als om ons aan te passen aan het nieuwe klimaat (adaptatie). We realiseren ons onvoldoende dat het klimaat een sluipmoordenaar is. “Als de klimaatcrisis eenmaal op de IC ligt, zijn we te laat” stelt Marjan Minnesma van Urgenda treffend. Hetzelfde geldt voor veel andere mogelijke crises die nog op ons afkomen als gevolg van de afnemende biodiversiteit, de vervuiling, de afnemende grondstoffenvoorraad, oneerlijke handel, de toenemende sociale ongelijkheid en ga zo maar door. De coronacrisis laat heel goed zien hoe kwetsbaar onze samenleving (en de economie als onderdeel daarvan) is, als we onvoldoende vooruitkijken en actie ondernemen om ons weerbaar te maken.
Overheidsbeleid
Overheden zijn op dit moment vooral bezig met het bestrijden van het virus, het beschermen van het zorgsysteem en het bieden van noodsteun aan bedrijven. We weten nog niet precies hoe ze straks de economie weer gaan aanslingeren, maar de discussies hierover zijn al volop losgebarsten. Sommige (vooral Angelsaksische) landen zullen zonder veel eisen veel geld pompen in bedrijven uit de oude economie, met uitersten als de VS, die vooral de fossiele industrie willen redden. Maar investeren in bedrijven die op termijn toch niet levensvatbaar zijn, leidt tot zombiebedrijven die door de belastingbetaler overeind gehouden moeten worden. Dit is een doodlopende weg. In andere (vooral Rijnlandse, zoals veel Europese) landen gaan echter steeds vaker stemmen op om van het momentum gebruik te maken om een systeemverandering in gang te zetten. Anders hollen we straks van de ene crisis naar de andere. Om dat te voorkomen, zouden we in elk geval duurzaamheidseisen moeten stellen aan de nu verstrekte overheidssteun. Niet-duurzame industrietakken zouden we versneld kunnen afbouwen en we kunnen de reeds ingezette trend naar verduurzaming juist extra stimuleren. Bepaalde ‘autonome’ ontwikkelingen helpen daarbij een handje, zoals de snelle groei van de duurzame energieproductie, die fossiele energie uit de markt drukt en de opkomst van de elektrische auto. Daarnaast neemt ook de maatschappelijke druk om voor een duurzamere koers te kiezen steeds meer toe. Tenslotte hebben we nog de rechter die er in toenemende mate voor zorgt dat de overheid haar verantwoordelijkheid neemt.
De meeste Europese landen vinden dat de ambitieuze Europese Green Deal gewoon (misschien wel versneld) doorgezet moet worden. Dat zal veel consequenties hebben voor bedrijven. Zoals prof. Jan Jonker het op een van onze Koploperbijeenkomsten uitdrukte: “Gij zult circulair ondernemen of niet”. Dat klinkt als een bedreiging, maar het biedt juist veel kansen, vooral voor innovatieve duurzame bedrijven, om nieuwe businessmodellen te ontwikkelen.
Duurzame ketens
Het overheidsbeleid zal zich in eerste instantie vooral richten op grote bedrijven en sectoren (denk aan circulair inkopen en CO2-heffingen), maar het zal direct of indirect ook het MKB raken. Grote bedrijven zullen niet alleen hun eigen bedrijfsvoering, maar ook hun product- en dienstenketens versneld moeten verduurzamen. Zij zullen dus ook eisen gaan stellen aan hun toeleveranciers. De CO2-Prestatieladder is hiervan een mooi voorbeeld. Als MKB'er is het zaak om hierop te anticiperen en niet te wachten tot de vraag komt, want dan ben je te laat. Je klanten zullen geen genoegen nemen met een mooie MVO-verklaring, maar ook willen weten welke concrete stappen je al hebt gezet en wat je hiermee hebt bereikt. Als je koploper bent heb je nog een streepje extra voor. Met "wij kopen groene stroom, dus wij zijn duurzaam", kom je in elk geval niet meer weg.
Weerbaarheid
Duurzaam ondernemen wordt vaak in de hoek van milieu en energie geplaatst. Maar het is veel meer dan dat. Het gaat ook over circulariteit, biodiversiteit, inclusief ondernemen, vitaliteit, goed bestuur en veel meer. Naast het verkleinen van de negatieve impact op samenleving en milieu gaat het ook over het vergroten van je positieve impact. Bijvoorbeeld door het leveren van een bijdrage aan het behalen van de Sustainable Development Goals. Net zo belangrijk is het om te werken aan je aanpassingsvermogen als organisatie aan een veranderende wereld. Toekomstbestendig ondernemen noemen we dat in de Koploperprojecten.
De coronacrisis heeft ons hard met de neus op de feiten gedrukt. Onze kwetsbaarheid geldt niet alleen voor de samenleving als geheel, maar ook voor individuele bedrijven en organisaties. Door duurzaam te ondernemen vergroot je ook je veerkracht in tijden van crises. Het nut van duurzame maatregelen die tot op heden mondjesmaat werden opgepakt, is nu ineens heel duidelijk geworden: door het verkorten van je toeleveringsketens, ben je minder afhankelijk van verre leveranciers; door het werken aan de vitaliteit van je medewerkers zijn ze minder kwetsbaar voor ziekte; door digitaal vaardig te zijn, kan je je snel aanpassen; door zelf je eigen energie te produceren, ben je minder afhankelijk van schommelingen van de energieprijzen (die momenteel overigens juist historisch laag zijn).
Moment van reflectie
Naast alle ellende, biedt de coronacrisis ons een moment van reflectie op de dolgedraaide economie. Is dit wel wat we willen? Opeens ontdekken we de schoonheid van strakblauwe luchten zonder vliegtuigstrepen en ademen we schone lucht in. We gaan nadenken over de toekomst van ons voedsel. We zien dat thuiswerken en online vergaderen eigenlijk heel goed kan en zelfs veel tijdwinst oplevert (naast kosten- en CO2-besparing). We zien bedrijven die in korte tijd hun productielijnen aanpassen om mondkapjes of desinfectiemiddel te produceren. Er ontstaat een hernieuwde solidariteit en herwaardering van de rol van de overheid, de wetenschap en vitale sectoren als de zorg en schoonmaakbedrijven. Het onderwijs ontdekt nieuwe mogelijkheden voor online lesgeven. Vele bedrijven zijn in no time allerlei creatieve initiatieven gestart om bijvoorbeeld lokale ondernemers te helpen, om voedsel te redden en om ouderen te verwennen. De ASN Bank maakte hier een mooi overzicht van.
Optimisme
Als je het nieuws volgt over hoe snel de klimaatverandering gaat, over het plastic in de oceanen, over de afnemende biodiversiteit, over de machtige tegenkrachten vanuit de oude industrie, het groeiende populisme en de grote stroom aan desinformatie die hordes mensen bang maakt voor verandering, dan is het niet vreemd dat je soms een gevoel van moedeloosheid bekruipt.
Maar er staan zoveel positieve ontwikkelingen tegenover, zoals de snelle ontwikkeling van duurzame technologieën, jongeren die in actie komen voor het klimaat, overheden die duurzaam inkopen en concrete plannen ontwikkelen om klimaatneutraal en circulair te worden, steeds meer bedrijven die duurzaam gaan ondernemen, innovatieve startups die het oplossen van maatschappelijke of milieuproblemen als missie hebben, burgers die steeds vaker voor duurzame producten kiezen en een groeiend aantal netwerken, platforms en initiatieven voor duurzaamheid. Daaruit kunnen we genoeg inspiratie halen om te werken aan een betere wereld. Het gaat nog niet snel genoeg, maar we zijn op de goede weg. Als we optimistisch blijven en doorzetten, kunnen we heel veel bereiken.
Dat geldt trouwens ook voor de coronacrisis. Laten we ons vooral niet de put in praten door alle pessimistische voorspellingen over economische krimp. Ja, het is nu even slikken. Maar economie is ook sentiment. Als we samen de schouders eronder zetten, denk ik dat we er wel eens sterker uit kunnen komen. Maar dat zal alleen een volhoudbaar effect hebben als we definitief kiezen voor een werkelijk duurzame koers.
Conclusie
Kortom, er zijn veel signalen dat de reeds ingezette trend van verduurzaming straks in een stroomversnelling zal komen, omdat we ons realiseren dat we anders altijd te kwetsbaar zullen blijven. Deze crisis biedt ons ook de kans om voor een andere weg te kiezen die wel volhoudbaar is. Bedrijven die alleen nog gaan voor winst en aandeelhouderswaarde hebben geen bestaansrecht meer. Bedrijven die daarentegen kiezen voor een werkelijk duurzame koers, hebben de toekomst. Dat betekent in elk geval dat ze een duidelijke visie hebben op hun rol in een duurzame toekomst, deze ook vertalen in een concrete duurzaamheidsagenda, hun vorderingen meetbaar maken en hierover transparant communiceren.
Jaap de Vries
DZyzzion
Lees hier meer over duurzaam ondernemen
Lees hier meer over de Koploperprojecten
Updates
Het mooie van social media is dat je gelijk allerlei reacties krijgt met goede aanvullingen op dit thema. Ik probeer in de komende tijd hieronder een overzichtje bij te houden van recente gerelateerde artikelen en initiatieven. Heb je ook goede tips, laat het me weten!
24 augustus 2021
Hier nog een nakomertje en dan stop ik verder met nieuwe aanvullingen. Maar deze wil ik toch nog even noemen:
Een heldere uitleg van Sustainability Illustrated over verbanden tussen corona en duurzaamheid. Via Youtube.
10 februari 2021
Agenda 2030 van VNO-NCW en MKB-Nederland. Na een uitgebreide dialoog met leden en de samenleving kiezen ondernemingsorganisaties voor een nieuw kompas dat zich richt op het bereiken van een samenleving met gelijke kansen en werk, een duurzame leefomgeving en voldoende economische groei om die brede welvaart mogelijk te maken. Bovendien wil het bedrijfsleven meer verantwoordelijkheid nemen voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.
28 januari 2021
Grotere bedrijven investeren volop in duurzame herstart uit coronacrisis. Uit onderzoek van ING blijkt dat het bedrijfsleven volop bezig is met een duurzame herstart uit de coronacrisis. Bedrijven vinden duurzaamheid nu belangrijker geworden dan voor het uitbreken van de pandemie. ING: “We zien duidelijk dat het grootbedrijf gedurende corona vaart is gaan maken met verduurzaming, terwijl het mkb juist wat inhield. Dat is goed te begrijpen omdat men het afgelopen jaar en ook nu vooral gericht is op overleven in de crisis. Dat maakt het des te belangrijker om straks bij economisch herstel te kiezen voor duurzame investeringen.” Als belangrijkste drijfveer voor duurzaam ondernemen noemen de bedrijven het milieu, gevolgd door kostenbesparingen en het voorkomen van verspilling. Een meerderheid van de groot-mkb bedrijven (55%) vindt duurzame impact belangrijker dan winstmaximalisatie. Bij middelgrote bedrijven is dat 43%. “Steeds meer grote bedrijven geven aan te verduurzamen om zich te onderscheiden en om de continuïteit van het bedrijf te waarborgen. Ze noemen ook allerlei bedrijfseconomische voordelen die duurzaam ondernemen hen oplevert, zoals voorrang bij opdrachten, een beter bedrijfsmodel en een hogere marge.”
26 januari 2021
Covid-19 slokt aandacht farma-industrie op, ten koste van andere dreigingen @NOS. Na corona liggen nog vele andere pandemieën op de loer, waarvoor nog geen vaccins of medicijnen beschikbaar zijn. Farmaceuten geven daaraan momenteel geen prioriteit. Het risico is dan ook groot dat we binnen de kortste keren weer in een volgende pandemie terecht komen, als we niet de oorzaken aanpakken, zoals de (intensieve) dierhouderij, het verlies aan biodiversiteit, klimaatverandering en ons reisgedrag.
25 januari 2021
IMF en Wereldbank zien klimaat als leidraad voor handelen @NOS. "De covid-19-pandemie heeft ons eraan herinnerd dat we het ons niet kunnen veroorloven om bekende risico's te negeren", zei VN-secretaris-generaal Antonio Guterres op de eerste dag van de internationale conferentie over klimaatadaptatie op 25 en 26 januari 2021. Hij doelt daarmee op de risico's van klimaatverandering. Tegelijkertijd zien Wereldbank en IMF klimaatactie als een kans voor groen economisch herstel na de coronapandemie, waarmee miljoenen nieuwe banen gecreëerd kunnen worden. Dit zal dan ook de komende jaren de kern van het beleid van deze organisaties worden.
19 december 2020
We moeten voorbereid zijn op Disease X, de ziekteverwekker die we nog niet kennen. We moeten niet de fout maken dat we binnenkort weer terug kunnen naar normaal, vindt viroloog Marjon Koopmans in NRC: "Ik hoop dat het besef blijft hangen dat we moeten nadenken over onze eigen rol in het ontstaan van pandemieën, dat door klimaatverandering, door ontbossing en door onze manier van leven virussen steeds vaker overspringen. Iedereen weet nu wat altijd bedoeld werd als virologen waarschuwden. We moeten nu investeren om ons te wapenen tegen een volgende uitbraak".
17 december 2020
Richt ook voor het klimaat een OMT op. Laten we de klimaatcrisis net zo te lijf gaan als de coronacrisis, betogen Reint Jan Renes en Jasper Zuure in NRC.
9 december 2020
Alleen groen herstel uit de coronacrisis kan leiden tot halen van Parijse klimaatdoelen. Uitstootdaling door corona heeft nauwelijks effect op de opwarming en overheden zullen 5 keer zoveel moeten doen als afgesproken, om ervoor te zorgen dat de opwarming onder de 1,5 graden blijft. Via NOS.
25 november 2020
De volgende pandemie wordt uitgebroed in kolossale kippenstallen. De vogelgriep die nu in Nederland heerst, is niet gevaarlijk voor mensen. Maar het is wachten op een nieuwe variant die wél een voor mensen dodelijke pandemie veroorzaakt, stellen wetenschappers. En het is glashelder waar nieuwe dodelijke varianten vandaan kunnen gaan komen: de Europese pluimvee-industrie. Aldus Thomas Oudman in De Correspondent.
20 november 2020
Wetenschappers luiden de noodklok: we stevenen af op een tijdperk van pandemieën. Artikel in Scientias over de onvermijdelijkheid van pandemieën als we geen actie ondernemen om onze relatie met het ecosysteem niet grondig veranderen.
4 september 2020
Groen herstel? Nederland heeft weinig haast. Artikel in de over de miljarden die met name Duitsland en Frankrijk steken in groen herstel. Nederland blijft vooralsnog achter. Maar ook hier zullen we vol moeten inzetten op vergroening om concurrerend te blijven.
1 september 2020
Timmermans defends higher EU goals on climate change. De vice-president van de Europese Commissie stelt dat de Europese Green Deal na COVID-19 nog meer belangrijker is dan daarvoor. Hij stelt dat we voor het herstel van de crisis geld moeten lenen van toekomstige generaties, die dit later terug moeten betalen. Het is dan onverantwoord om dit geld te besteden aan het in stand houden van de oude economie. Investeren in duurzaamheid zal juist de economische positie van de EU versterken.
Duurzame troonrede 2020. Prof. Jan Jonker, hoogleraar Duurzaam Ondernemen aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, schetst een helder pad voor de transitie naar een maatschappij ingericht op volhoudbaarheid, menswaardigheid en biodiversiteit. Dit vereist actie van iedereen, maar vooral lef en leiderschap van de politiek.
10 juli 2020
Groen uit de crisis. Advies van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLI). Volgens de raad kan het herstelbeleid niet zonder een inspirerende visie van de overheid op de toekomst, waarin economische, ecologische en maatschappelijke doelen met elkaar worden verbonden op een manier die mensen en ondernemers uitnodigt en uitdaagt om samen de schouders eronder te zetten. Groene herstelmaatregelen zullen volgens de raad vooral op deze gebieden moeten worden genomen: Verduurzaming gebouwde omgeving, versnelling woningbouw, toekomstbestendige energie-infrastructuur, verduurzaming landelijk gebied, emissieloze mobiliteit, emissieloze lucht- en zeevaart, klimaatadaptatie.
2 juli 2020
Planbureau tegen kabinet: zet na corona in op duurzaamheid. Ook het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) adviseert het kabinet om in te zetten op "groen herstelbeleid" na de coronacrisis, "juist omwille van het behouden en versterken van de internationale positie van Nederland". Via NOS.
23 juni 2020
Het is de rijke minderheid die voor de grootste milieuproblemen zorgt. Interview met de Zweedse hoogleraar Johan Rockström in de NRC. Zijn boodschap aan de wereld: "onze menselijke gezondheid vereist dat we binnen de grenzen van de planeet blijven. Het is één geheel. Je kunt de coronacrisis en de klimaatcrisis niet scheiden.”
22 juni 2020
Grote bedrijven roepen op tot groen herstel. Een groot aantal grote bedrijven boden op 19 juni een manifest aan aan minister Sigrid Kaag, waarin ze beloven duurzaamheid de hoeksteen van de corona herstelmaatregelen te maken. In Duurzaam Bedrijfsleven.
Verzameld: Inspiratie rondom corona en duurzaam ondernemen. MVO Nederland verzamelde diverse blogs en artikelen rondom dit onderwerp.
16 juni 2020
Big Ideas: tien ideeën voor de wereld na corona. Mooi overzicht van de redactie van LinkedIn. Duurzaamheid speelt hier als een rode draad doorheen.
14 juni 2020
Een ‘groen herstel’ na corona kent veel valkuilen. Artikel in NRC over de noodzaak en kansen van een Green Recovery. Maar ook over de korte-termijn-verleidingen verleidingen van de politiek om de lobby van de oude economie te volgen of te verwijzen naar onvoldoende draagvlak. Visionair leiderschap is meer nodig dan ooit.
9 juni 2020
Samen uit de crisis. Initiatief van De Groene Zaak om groener, eerlijker en rechtvaardiger uit de crisis te komen. #samenuitdecrisis.
The Next Pandemic Explained. Dacht je dat COVID-19 ontwrichtend was? Wacht maar tot de volgende pandemie uitbreekt. Korte video van Plant Based News over het gevaar van antibioticaresistentie. Onze voedselproductie zal radicaal anders moeten worden georganiseerd.
8 juni 2020
Trump maakt milieu ondergeschikt aan economisch herstel – en hij niet alleen. Paul Luttikhuis laat in NRC zien dat een green recovery zeker geen gelopen race is. Veel overheden laten zich nog steeds voor het karretje spannen van de fossiele industrie en misbruiken de coronacrisis om er nog meer geld te pompen, ondanks mooie woorden over groen herstel. Volgens Bloomberg becijferde dat nog slechts 0,15% van alle stimuleringsgeld naar groen herstel gaat. Er is nog veel werk aan de winkel ...
The Bank of England's coronavirus 'recovery' plan is pushing us deeper into a climate emergency. The Independent laat zien dat ook banken de fossiele industrie blijven subsidiëren, onder het mom van coronaherstel. Deze quote is wel heel treffend: "It is unconscionable that the government should be borrowing billions of pounds from future generations to fund their own future destruction."
7 juni 2020
Corona toont aan dat ons economische systeem niet deugt. We sturen in onze economie op het verminderen van diversiteit. Dit tast de veerkracht van het systeem aan en maakt ons zeer kwetsbaar, stelt emiritus hoogleraar Louise Vet in de NRC van 5 juni. Tip: zie ook de andere artikelen over De wereld na corona in de serie interviews in de NRC.
3 juni 2020
Open brief van het Sustainable Finance Lab aan de politiek, gepresenteerd op 3 juni, met voorstellen voor een duurzaam herstel. Daaronder een beprijzing van CO2-uitstoot en externe effecten van afval en grondstoffengebruik, maar ook een voorstel om van bedrijven die steun nodig hebben te vragen om een bedrijfsplan te maken dat aangeeft hoe zij hun ecologische voetafdruk zullen verminderen en hoe zij bijdragen aan het verwezenlijken van de Sustainable Development Goals. Volgens het SFL zijn het op een sociale wijze realiseren van de energie- en circulaire transitie, en het versterken van onze buffers, de enige manier om ons welzijn en onze welvaart te behouden.
Ook De Nederlandsche Bank (DNB) roept op tot groen herstel uit de coronacrisis en pleit ook voor een serieuze CO2-heffing en het naar voren halen van investeringen uit het Klimaatakkoord en de Europese Green Deal.
Ook de elektriciteitssector doet suggesties voor groen herstel na coronacrisis.
30 mei 2020
Global Mayors Covid-19 Recovery Task Force. 9 Principes voor een duurzaam herstel uit de Covid-crisis van de C40, een club van burgemeesters van grote steden in de hele wereld. "our ambition should not be a return to ‘normal’ – our goal is to build a better, more sustainable, more resilient and fairer society out of the recovery from the COVID-19 crisis"
21 mei 2020
Change Inc. Community van changemakers, professionals en organisaties die vormgeven aan een nieuwe economie. Initiatief van Duurzaam Bedrijfsleven.
20 mei 2020
From farm to fork. Vandaag gepubliceerde nieuwe strategie van de EU om te komen tot een gezond en duurzaam voedselsysteem.
19 mei 2020
Why Coronavirus won’t save the environment. Video van Ecosia (CO2-neutrale zoekmachine) over waarom COVID-19 de klimaatcrisis niet oplost, maar wel een kantelpunt kan zijn om structurele hervormingen door te voeren voor een betere economie. Via Youtube.
Pak die handschoen op! Corona leert ons een les. Blog van Wim Elving, lector Sustainable Communication binnen het lectoraat Communication, Behaviour & the Sustainable Society (CBSS) bij EnTranCe – Centre of expertise Energy.
14 mei 2020
Corona: kantelpunt voor het klimaat? Debat (livecast) van Trouw en Pakhuis de Zwijger over de kansen en risico’s van de pandemie voor het klimaatvraagstuk. A.s. maandag 18 mei.
Duurzamer uit de coronacrisis komen? Er zijn kansen genoeg. Artikel in Trouw.
Manifest van 170 wetenschappers: het is een blunder als we niet groener uit de coronacrisis komen. Artikel in Trouw over het hieronder genoemde initiatief van wetenschappers, de Transitie Motor.
13 mei 2020
Het geheim van de duurzame ondernemer. Postcast op Spotify van Margreet Boersma, lector duurzaam financieel management aan de Hanzehogeschool over duurzame strategieën in een dwingende vrije markt. In deze tweede aflevering een interview met mijzelf, waarin ook de relatie met corona aan bod komt.
Inspiratie rondom corona en duurzaam ondernemen. Overzicht van blogs en nieuws, inclusief de resultaten van een onderzoek waaruit blijkt dat 80 procent van de Nederlandse bedrijven door de coronacrisis juist kansen ziet voor duurzaam ondernemen.
De weg uit de crisis: Peter Bakker (CEO World Business Council for Sustainable Development) over de transitie naar een nieuw systeem. Podcast op duurzaambedrijfsleven.nl.
Wat heeft corona met milieu te maken? Column van Babette Porcelijn ('De Verborgen Impact') op Duurzaamondernemen.nl.
De wereld na corona. Serie interviews in de NRC over de vraag hoe de coronacrisis kan worden aangewend om de samenleving te veranderen. Never waste a good crisis ...
De resetknop, waar u de rest van uw leven iets aan heeft. Column in Nederland MediaNieuws van Annemarije Tillema van de Sustainable Brand Index.
12 mei 2020
The worst pandemics in history. Wat kunnen we hiervan leren? Simpel maar raak. Youtube animatie van After Skool.
11 mei 2020
Duurzaam: nu of nooit: Als we toch honderden miljarden gaan uitgeven om de economische crisis te bestrijden, kunnen we dat geld dan ook meteen gebruiken om de omslag te maken naar een duurzame economie met veel minder CO2-uitstoot? Uitzending van VPRO Tegenlicht op 10 mei: met o.a. Marjan Minnesma, Bas Eickhout, Joyeeta Gupta en Tom Rivett-Carnac.
Duurzaam ondernemen wordt het nieuwe normaal. 5 cruciale kenmerken van een duurzaam bedrijf op basis van het Donut-model van Kate Raworth. VPRO Tegenlicht.
Investeringsagenda voor een toekomstbestendig Nederland. Voorstel van Natuur & Milieu, gericht op een toekomstbestendige uitweg uit de coronacrisis. Bevat een reeks aan gerichte maatregelen om duurzame sectoren en bedrijven te ondersteunen en koplopers te belonen. Niet-toekomstbestendige sectoren worden versneld afgebouwd, met mogelijkheden voor omscholing van werknemers. Sectoren: Luchtvaart, mobiliteit en OV, landbouw en natuur, bouw en installatie, energieproductie en industrie.
Greenrecovery. Oproep tot mobilisatie van een groot aantal leiders uit bedrijfsleven en overheid om te investeren in een nieuw een veerkrachtiger Europees economisch model.
Turning fear into hope. Voorstel van het European Environment Bureau (EEB) om te investeren in een toekomstbestendig Europa. Met uitgewerkte maatregelen voor 5 prioriteiten: 1. Verder ontwikkelen van de European Green Deal als 'greenprint' voor een betere toekomst; 2. Voorkomen van geld stoppen in verkeerde dingen; 3. Zorgen voor goed bestuur en democratische verantwoording; 4. Internationale samenwerking versterken; 5. Delen van een visie voor een betere toekomst.
Caring Farmers. Initiatief van boeren die het roer omgooien en natuurinclusieve kringlooplandbouw toepassen, met als belangrijkste thema's: dierenwelzijn verbeteren, biodiversiteit herstellen en de kringlopen sluiten door de ketens korter te maken.
8 mei 2020
Brede Maatschappelijke Heroverwegingen. 16 ambtelijke adviesrapporten met mogelijke beleidskeuzes voor de toekomst van ons land, die op 22 april door Minister Hoekstra aan de Tweede Kamer zijn gestuurd. Van bouwen tot zorg en van werk tot duurzaamheid. Deze rapporten waren al klaar voor de coronacrisis, maar bieden wel veel aanknopingspunten voor de te maken keuzes.
10x duurzaam uit de crisis. Visie van de Triodos Bank om versneld te bouwen aan een groene veerkrachtige economie en een stevig klimaatbeleid.
CEO Roland Pechtold van GroenLeven verwacht dat de energietransitie alleen maar sneller zal gaan na corona en vindt dat de regering net zo naar klimaatexperts moet luisteren als nu naar het RIVM. In DuurzaamBedrijfsleven.
7 mei 2020
Artikel in ProPublica over hoe klimaatverandering bijdraagt aan een explosieve stijging van infectieziekten via het verlies aan biodiversiteit en de vernietiging van natuurgebieden. Zonder het aanpakken van klimaatverandering is het vechten tegen de bierkaai.
6 mei 2020
De Transitie Motor, een nieuw initiatief van ondernemers, burgers, maatschappelijke initiatieven en organisaties, gericht op een samenleving en economie gebaseerd op waarden die passen bij het Nederland van morgen. Initiatief van DRIFT. Teken hier de petitie.
Op initiatief van onder meer Circulair Friesland en Freonen fan Fossylfrij Fryslân wordt op 14 en 15 mei een 'Vonketon' georganiseerd om een perspectief te schetsen voor het noorden voor na de crisis, op basis van de SDG's.
5 mei 2020
Als ziekten over springen van dier naar mens. Indringende analyse van de steeds grotere risico's op infectieziekten afkomstig uit de dierenwereld (zoönosen) in onze huidige samenleving, in de NRC.
Het kabinet wil dat herstelmaatregelen bijdragen aan vergroening en andersom: de green recovery, in de NRC.
Building back better: A net-zero emissions recovery. Vers rapport van een groep internationale experts, waarin ze een vijftal gebieden definiëren waarin overheden zouden moeten investeren om een duurzaam herstel van de economie mogelijk te maken: schone infrastructuur, duurzame renovatie, onderwijs en training, natuurlijk kapitaal en onderwijs en onderzoek in schone technologie. University of Oxford.
Interview van The Guardian met milieujournalist Emily Atkins over de parallellen tussen de coronacrisis en de klimaatcrisis.
4 mei 2020
Maakt corona de weg vrij naar korte ketens? In Boerenbusiness.
'Juist in overlevingsmodus blijkt het belang van duurzaamheid' in het FD. Duurzaam ratingbureau Sustainalytics stelt dat duurzame bedrijven een lager risicoprofiel hebben en beter in staat zijn om de coronacrisis door te komen.
3 mei 2020
Interessant interview met Mischa de Winter in de Leeuwarder Courant over de noodzaak om kinderen en jongeren te betrekken bij de discussie over de oorzaken van de coronacrisis en een perspectief op een duurzamere toekomst. Tip: de LC biedt vanwege corona tijdelijk gratis abonnement op Premium artikelen.
Blog op LinkedIn van Klaske Postma van Regeneration Design over hoe de circulaire economie kan bijdragen aan een een veerkrachtiger wereld.
Petitie van Avaaz voor een 'green corona recovery'.
Kraak de Crisis, een nationale crowdsourcing campagne om Nederland veerkrachtiger uit de crisis te laten komen. Met een groot aantal initiatieven, waarop nog t/m 3 mei gestemd kan worden.
Uitgebreid achtergrondartikel in OneWorld over de rol van de dierhouderij bij het ontstaan van pandemieën.
Landelijke petitie aan de Tweede Kamer om sterker uit de crisis te komen, door geld van de belastingbetaler alleen aan te wenden voor bedrijven die hun fair share aan belasting betalen, die duurzaam en sociaal-rechtvaardig werken en die producten of diensten maken waar de samenleving iets aan heeft.
#duurzaam #ondernemen #mvo #corona #Covid19 #crisis #greenrecovery #wakeupcall #klimaat #circulair #biodiversiteit
Comments