Op 23 september vond de laatste workshop van het tweede Koploperproject toekomstbestendig ondernemen in Hilversum plaats. Deze groep bestond geheel uit centrumondernemers in de horeca en retail.
In de maanden daarvoor zijn zij samen aan de slag gegaan om op een praktische manier met duurzaam ondernemen aan de slag te gaan. Er is een nulmeting gedaan met de DuOn-Scan en de Milieubarometer en er is een 'Climate makeover' opgesteld, een stappenplan om te komen tot klimaatneutraal ondernemen.
In deze workshop werden de uitkomsten, ambities en actieplannen met elkaar gedeeld. Een kleine greep uit de presentaties:
Marcel Schevers van Van Schijndel Schoenen vindt zelf de schoenenbranche, samen met de modebranche, een van de meest milieuonvriendelijke branches. Volgens cijfers van de branche worden de verwachtingen van de consumenten m.b.t. MVO steeds groter. Daarom ziet Marcel duurzaamheid als een kans om zich verder te onderscheiden en daarvoor moet je heel goed weten wat je klant verwacht. "Wil je overleven in de schoenenbranche dan moet je verduurzamen". Marcel is intrinsiek gemotiveerd om de nodige maatregelen te nemen. Hij wil de CO2-uitstoot van het bedrijf naar nul brengen en intussen energie groen inkopen en de resterende uitstoot compenseren. Hij heeft een goed beeld van de verwachtingen van zijn klanten en wil bij de inkoop van schoenen rekening houden met duurzaamheid. Hij wil zijn medewerkers enthousiasmeren, zodat ook zij de verduurzaming van Van Schijndel kunnen toelichten aan de klant. Marcel wil realtime het stroomverbruik gaan meten en gaan experimenteren met het dichtdraaien van de gaskraan en bekijken of de warmtepomp het goed kan overnemen (van gas naar elektra). Hij wil laten onderzoeken of het dak geschikt is voor pv-panelen of een groen dak. Ook wil hij samen met leveranciers, inkoopverenigingen en brancheorganisaties bekijken welke innovaties rendabel zijn. Denk hierbij aan schoenen gemaakt van andere materialen dan leer of circulaire producten en materialen. "Misschien is er een nieuw merk nodig om de markt op te schudden? Neem Tesla als voorbeeld". Bovendien wil Marcel gaan kijken naar de afvalstromen, zoals verpakkingsmaterialen. Hij vindt de uitwisseling van kennis met de andere deelnemers heel leerzaam.
Marion van Vught van de Biologische Slagerij vindt de openheid die tijdens dit project is ontstaan belangrijk en ze heeft een hoop kennis opgedaan. Marion zit op dit moment in een verandertraject. De inkoop van de producten, dat zit wel goed maar met veel andere dingen nog niet, zoals bewustwording. Marion vertelde dat ze nog teveel ad hoc bezig is met duurzaamheid en het Koploperproject confronteerde haar hiermee. Zo was ze bijvoorbeeld overgehaald om van een groene energieleverancier naar een andere leverancier over te stappen die 'sjoemelstroom' bleek te leveren. Het project geeft haar de gewenste structuur en laat haar zien dat planmatig werken belangrijk is. Ze vindt communicatie rondom duurzaamheid heel lastig. “Nog nooit heeft een klant gevraagd naar het SKAL-certificaat. Als een andere slagerij roept dat ze biologisch zijn, geloven mensen het ook. Wij zijn nog de enige met SKAL en ook al 30 jaar”. Ze gaat hierover in elk geval duidelijker communiceren via de website. De veranderingen gaan snel en zijn noodzakelijk. "Onze klant is een bewuste koper en zal er ook bewust voor kiezen om minder vlees te gaan eten. Om toch een aanbod te hebben voor onze klanten, hebben we gekozen voor een samenwerking met een veganistisch bedrijf om een veganistische worst te maken met als voorwaarde dat alles wel biologisch moet zijn". Verder gaat ze met een nieuwe afvalinzamelaar aan de slag, die bezig is met een plastic verwerkingsbedrijf dat 99% plastic kan recyclen. Dit is zeker ook interessant voor de andere deelnemers.
Jitske Draisma van Sus&So verkoopt biologische en Fairtrade kleding. "De keten zit wel goed en duurzaamheid is de kern van ons bedrijf maar we kunnen nog wel verduurzamen. Denk hierbij aan energiereductie, verduurzaming in de logistiek en echte groene energie inkopen". Jitske en haar partner Gonny hebben al een aantal maatregelen genomen, zoals het vervangen van de verlichting door ledverlichting. Het pand van Sus&So is een oud en slecht geïsoleerd pand en wordt verwarmd met aardgas. Ze heeft hierover onlangs een gesprek met de verhuurder gehad en die is bereid om het enkel glas vervangen door HR++ glas. Er wordt nog onderzocht of de cv-ketel kan worden vervangen door een warmtepomp of wellicht infraroodpanelen. Pv-panelen kunnen niet op het dak maar Jitske wil onderzoeken of het mogelijk is in te stappen in een collectief project voor pv-panelen. Een andere maatregel die ze gaan nemen, is het overstappen naar een nog groenere energieleverancier. Sus&So zamelt ook oude kleding in zodat dit weer in de keten hergebruikt kan worden. Verder streven ze naar tijdloosheid in plaats van seizoensmode, blijven ze investeren in bewustwording d.m.v. een repaircafe, ruilavonden en lezingen. Ook heeft Sus&So te maken met een behoorlijke hoeveelheid plastic. Elk kledingstuk wordt om beschadiging te voorkomen apart verpakt in plastic. Jitske en Gonny willen hun plastic afval reduceren en gaan daarom in overleg met de leveranciers om de hoeveelheid plastic afval te beperken. Onlangs zijn Jitske en Gonny naar Turkije geweest om te bekijken hoe de biologische katoen, de grondstof van hun producten, wordt verbouwd en verwerkt.
Doenja Kroon van Foodhall Mout doet al veel aan duurzaamheid maar er kan nog meer gedaan worden. Zo wil Mout het gebruik van plastic terugbrengen. De introductie van bioplastic bestek verloopt echter niet zo makkelijk. Het lijkt nog te veel op plastic en daarom willen ze hier iets anders op verzinnen. Klanten gaven veel kritiek op het bioplastic bestek, ondanks de uitleg die ze hierover gaven. Mout maakt al gebruik van rietjes van stro en draagt bij aan betere levensomstandigheden voor de koffieboeren. Dit was een suggestie van de leverancier van de biologische koffie. Mout heeft ledverlichting en maakt gebruikt van een luchtbehandelingssysteem met een warmtepomp. Mede vanwege het laatste is het elektriciteitsverbruik wel vrij hoog. Doenja vertelde dat ze dachten dat ze groene energie inkochten maar dat bleek na de scan niet het geval te zijn. Mout wil in 2020 overschakelen op echte groene stroom. De verschillende keukens gebruiken aardgas. Dat kan niet van vandaag op morgen worden veranderd, maar dit wil Mout gaan compenseren. Het pand heeft een rond dak waardoor het leggen van pv-panelen niet mogelijk is. Ook is het niet toegestaan. Om deze reden wil Mout wellicht instappen in een project van Hilverzon. "Voor 2020 hebben we als doel gesteld om klimaatneutraal te zijn en we willen meer afval gaan scheiden. Daarvoor hebben we nu een perscontainer, maar dat voldoet nog niet helemaal. Ook willen we de koffieprut inzamelen en er wellicht lokaal iets mee gaan doen. Verder gaan we onderzoeken hoe we duurzamer kunnen inkopen, bijvoorbeeld meer grootverpakkingen", aldus Doenja. "Een ander aandachtspunt is het instrueren en bewustmaken van de medewerkers. Zij zijn erg jong en niet zo bezig met duurzaamheid". Ook wil Mout haar gasten vragen of zij ideeën hebben om verder te verduurzamen.
Ook bij de keukens verandert het een en ander. Zo komt er een nieuwe, geheel veganistische, keuken en wordt aan de andere keukens gevraagd om minimaal 1 veganistisch gerecht op de kaart te zetten.
Ewout Jansen van Il DiVino wijnwinkel stelt "Niet alle biologische wijn is duurzaam en duurzame wijn is niet altijd biologisch. Er is vaak wel een samenhang maar lang niet altijd. Door dit Koplopertraject ben ik me daar mee bewust van. Waar komt de wijn (uit de wereld) vandaan, overseas of uit de omgeving? Hoeveel verschillende leveranciers zijn er nou echt nodig (die allemaal met busjes of vrachtauto's komen leveren)". Maar Ewout is optimistisch en denkt op een aantal punten winst te behalen op het gebied van duurzaamheid, bijvoorbeeld transport. Ewout gebruikt een nieuwe dieselbus maar hij onderzoekt de mogelijkheden om de blauwe diesel beschikbaar te maken in Hilversum. Dit zou nl. ook interessant kunnen zijn voor alle bedrijven in Hilversum. "De meeste winst in C02 reductie zit in transport, daarom ben ik me dankzij het Koploperproject op het blauwe diesel verhaal gaan storten. Dat komt volgende week al naar Hilversum. Waar ik me voor wil inzetten (o.a. via de Hilversum100) is de bekendmaking ervan, wie het allemaal kunnen gebruiken, de voordelen etc. Des te meer dieselrijders overstappen, des te groter de C02 reductie voor heel Hilversum". Verder zijn gezamenlijke elektrische deelbusjes misschien een mogelijkheid. Ewout verkoopt ook biologische wijnen maar dit is een grijs gebied, biologische wijn en biologisch-dynamisch is gecertificeerd (dus niet zozeer grijs), alleen gaat het voor sommige wijnboeren niet ver genoeg. Die kiezen een andere route, alleen hoe weet de consument dat dan allemaal? Hier is ruimte voor verbetering. Ewout heeft veel afval van karton. "Het recyclingbedrijf kan in pallets afnemen, maar voor Il DiVino is 15 pallets (minimale afnamen) veel te veel. Wellicht is het een idee om samen met andere bedrijven karton in te zamelen waardoor het wel mogelijk is om een pallet op te laten halen. Het recyclingbedrijf levert ook bedrukte dozen. Wellicht kunnen we als groene koplopers deze dozen laten bedrukken en gebruiken om onze producten in te verpakken". Ewout schakelt ook de fietskoerier in voor zijn bestellingen. De betrouwbaarheid is helaas niet zo groot. Er gaat vaak iets mis. Ewout gebruikt nu al stroom van Hilverzon maar wellicht gaat hij ook instappen in een pv-panelen project via Hilverzon, omdat het niet mogelijk is om pv-panelen op zijn eigen dak te plaatsen. Tenslotte gaat Ewout in gesprek met de leveranciers om te bekijken of daar nog verbetering mogelijk is. En hij zoekt ook naar regionale aanbieders om producten af te nemen.
Helaas konden niet alle negen deelnemers aanwezig zijn, maar ook zij zijn actief aan de slag gegaan met een actieplan voor duurzaam ondernemen. Op de Dag van de Duurzaamheid op 10 oktober zal een aantal van hen iets vertellen op een bijeenkomst van de Hilversum100.
Na de presentaties van de Koplopers, gaf Monique Morée van het Koploperteam een korte introductie over MVO-communicatie. Dat is bij veel mkb-bedrijven nog een ondergeschoven kindje. Ook de Koplopers denken dat ze hier nog een flinke slag kunnen slaan.
De workshop werd afgesloten met een brainstorm over mogelijkheden om samen vanuit duurzaamheid iets te doen voor het centrum van Hilversum, onder leiding van centrummanager Kjeld Vosjan. Hieruit kwamen vele interessante ideeën naar voren, die in de komende tijd verder uitgewerkt gaan worden.
Het Koploperproject Hilversum is begeleid door het Koploperteam Hilversum, bestaande uit Monique Morée van Good2Connect en Jaap de Vries van DZyzzion en financieel mogelijk gemaakt door de gemeente Hilversum en de Stichting Centrum Hilversum.